Kind van de rekening

Mijn motivatie voor MediZijnMan ligt in de verwonding die ik opliep als inzet van de vechtscheiding van mijn ouders. Deze begon jong, was intens en duurde lang. Nadat mijn vader en zijn tweede vrouw scheidden ontstond eenzelfde dynamiek, die tot ver in mijn studententijd zijn schaduw zou werpen. Het heeft zijn sporen nagelaten.

MediZijn

In 2015 kon ik die sporen voor het eerst echt voelen. In weerwil van jaren psychotherapie voor stemmingsklachten, liet mijn bewustzijn de pijn tot dan toe niet echt toe (vandaar de stemmingsklachten). Mijn eerste ervaring met ayahuasca, een psychedelicum uit de Amazone, veranderde dat.

Hieronder doe ik in hoofdlijnen verslag van het 'proces' dat sindsdien tot MediZijnMan heeft geleid. Drie componenten staan daarin centraal: klinische psychologie, psychedelica en meditatie. Deze behandel ik als 'vaardige middelen'. Als sleutels ook, voor elkaar. Ze brengen het beste samen wat in het oosten (yoga/meditatie), westen (wetenschap) en zuiden (sjamanisme) als 'medicijn' ontwikkeld is, door vele generaties.

Zelfs in combinatie hebben ze mij niet kunnen 'helen', in de zin dat mijn verwonding genezen hebben. Die voel ik nog elke dag. Wel hebben ze me geleerd die verwonding te begrijpen (klinische psychologie), te doorvoelen (psychedelica) en integreren (beoefening). Samen zijn ze mijn MediZijn.

Psychotherapie / klinische psychologie

Misverstand

In zijn boek Het Misverstand Psychotherapie ontnuchtert Flip Jan Van Oenen de lezer met een onderbouwing van de stelling dat er sinds de jaren '50 en '60 geen enkele vorm van psychotherapie ontwikkeld die beter werkt dan de vorige. De 'betere' resultaten die telkens worden aangetoond, worden in latere studies niet gereproduceerd, tot nog toe.

Hoe effectief is psychotherapie dan, sinds het begon?

"Het meest heldere cijfer over de mate waarin therapie werkt, is volgens Van Oenen een cijfer dat het lijden uitdrukt in tijd. ‘Dan zie je dat therapie ervoor zorgt dat mensen gemiddeld 13 procent minder tijd lijdend doorbrengen.’" "Terwijl voor een aanzienlijke groep een behandeling geen enkel effect heeft." [Psychologie Magazine, 8 oktober 2020]

Van Oenen bepleit daarom om "het taboe op onmacht" te doorbreken en eerlijker te zijn: "sorry, we kunnen uw pijn niet wegnemen, wel wat verzachten". M.a.w. niet het behandelen, maar het verdragen van klachten zou volgens Van Oenen centraal moeten staan. De marktwerking in de zorg staat dat volgens hem in de weg: die zet concurrerende aanbieders aan om 'uitkomsten' te beloven.

Diagnose

Los van hoe effectief behandeling is, is er de vraag naar diagnose. Immers maakt het uit of je een helder begrip hebt van wat er met je aan de hand is, en waarom, of dat je daarover in het duister blijft tasten. Een diagnose biedt handvatten, voor jezelf, voor de behandelaar en ook voor de sociale en professionele omgeving. Waar is aanmoediging nodig, waar juist begrenzing? Wat is er aan de hand?

De praktijk is ook op dit vlak helaas weerbarstig. Waar het in de rest van de gezondheidszorg de normaalste zaak van de wereld is om (waar mogelijk) vanuit diagnoses te werken in het patiëntcontact, lijkt dit in de geestelijke gezondheidszorg vooral iets tussen behandelaars onderling en tussen behandelaars en verzekeraars. De labels waarmee wordt gewerkt worden steeds een beetje aangepast, in langdurige processen, waar duizenden experts wereldwijd aan werken. Met grote belangen, ook van verzekeraars.

Lang niet alles waarvan de validiteit in de vakliteratuur is aangetoond, haalt de de diagnostische praktijk . Van dit hiaat lijkt lang niet elke behandelaar zich bewust. Met als gevolg dat het zo kan lopen dat je als 'cliënt' decennialang van behandeling naar behandeling beweegt, therapietrouw als een hond, zonder heldere diagnose; terwijl er al die tijd vanuit de vakliteratuur wel degelijk helderheid te bieden viel.

Stigma / sociaal onveilige labels

Het is weinigen gegeven om in academische, specialistische en Engelstalige vakliteratuur relevante constructen te selecteren en deze op eigen initiatief ter toetsing aan een behandelaar voor te leggen. Te meer omdat die literatuur, ondanks het feit dat ze met belastinggeld tot stand gekomen is, achter betaalmuren van uitgevers zit (omzeilbaar via sci-hub). Wat men wel weet te vinden zijn you-tube video's, waarin voorlichting gegeven wordt over diverse psychische condities, ook door therapeuten. Deze kunnen heel verhelderend zijn. Regelmatig hebben ze echter een teneur, namelijk het identificeren van problematiek bij anderen. 'Leunstoeldiagnostici' wordt uitgelegd hoe zij zus of zo conditie bij anderen kunnen herkennen, vaak om ze te vermijden... Geen klimaat dat uitnodigt om klinisch in de spiegel te kijken. Laat staan om je beperkingen, of vermoedens daarvan, te delen met je omgeving. Terwijl juist sociale acceptatie zo belangrijk is voor integratie en − waar mogelijk − verandering. 

Conclusie

Klinische psychologie heeft mij geholpen om me bewust te worden van een bepaalde samenhang in mijn gedachten, gevoelens en gedrag. Dat heb ik niet aan therapeuten en diagnostici te danken, maar aan eigen volhardend onderzoek. Onderzoek dat voortgaat. Het geeft me een verstandelijk begrip van mijn conditie, zelfkennis waar ik zelf nooit op zou zijn gekomen. Dit stelt me in staat alert te zijn op heel specifieke (innerlijke en uiterlijke) attitudes en gedragingen. Dat is wat anders dan die attitudes en gedragingen te veranderen. Ik ben ervan overtuigd dat dat uiteindelijk een sociaal proces is. Een proces waarvoor ik in onze samenleving in het algemeen gesproken ten ene male de veiligheid mis.

Kort samengevat ervaar ik weg van klinische psychologie/psychotherapie als smal, kronkelig en eenzaam. Het is voor mij een nogal verstandelijke en individualistische operatie ('erover praten met therapeut') gebleken. Desalniettemin is de zelfkennis die het heeft opgeleverd mij goud waard.

Psychedelica

"Elke dam die we opwerpen om de schokgolven van het verleden tegen te houden, verandert in de muur van een gevangenis”, zegt acteur Daniel Kolf.

Dan denk je misschien: laten we die dam doorbreken! Dan zijn we eindelijk vrij!

Puntje van aandacht is dat die dam een functie heeft. De gevangenis levert met andere woorden ook iets op. Blijft niet voor niets in stand,.

Beide overwegingen vatten mijns inziens het voordeel en bijbehorend risico van psychedelica samen.

Mijn dijk brak in november 2015, toen ik voor het eerst ayahuasca nuttigde. Ik doe er elders verslag van.

Het was mijn geluk dat het ceremonieel gebruik van ayahuasca toen nog werd gedoogd. En dat ik direct in goede handen was.

Tweeënhalf jaar lang deed ik tweemaal per jaar aan een weekend mee, in Casa da Luz. Met op vrijdag en zaterdag een ceremonie.

Wat je wel vaker hoort van mensen die dat hebben gedaan: het heeft mijn leven veranderd. Het is eenvoudig waar.

Mijn dam was functioneel omdat het pijn buiten mijn bewustzijn hield. Het was geconsolideerde ontkenning. Daardoor kon ik op tamelijk hoog niveau functioneren, zowel zakelijk als privé. Terwijl op de achtergrond de motor haperde, ik nare stemmingen had. Weinig oog voor behoeften, noch die van mezelf, noch die van anderen. Elke keer liet de ayahuasca me zien dat het pad dat ik bewandelde dood liep. Dat ik 'af' was: stuk.

In 2018 deed ik mijn laatste Werk. Vadertje Staat had in zijn wijsheid besloten het verbod op ayahuasca volledig en daadwerkelijk te gaan handhaven, in plaats van het middel te reguleren, risico's incluis. Ik raakte doordrongen van de noodzaak mijn proces volledig te verplaatsen naar het leven van alledag. Ik zal psychedelica hier verder niet beschouwen. Sommigen kunnen de dijkbreuk niet aan, dat is welbekend.

Daarom wil ik wat delen over een manier om het water op te vangen en verwerken. Over de integratie van ervaringen met psychedelica.